Alle onderzoek moet duurzaam

Tevreden? Blij?
“Een combinatie. De bouw sluit een lange periode af. De OJF is mijn zesde ontwerp voor een windtunnel en de eerste die gebouwd wordt.”

Waarom heeft het twintig jaar geduurd?
“Er kwam destijds drie miljoen gulden beschikbaar voor  het windenergieprogramma aan de TU. Een miljoen daarvan ging naar een nieuwe leerstoel windenergie en een ander miljoen ging naar het overhevelen van de onderzoeksturbine van de TU op het terrein van de stichting Energie Anders uit Hoek van Holland naar Delft. Het laatste miljoen zou moeten gaan naar de vervanging van de toenmalige windtunnel.”

Waarom gebeurde dat niet?
“Het is een enorm apparaat om te bouwen. Daar komt bij dat een miljoen nog steeds te weinig was en dat het imago van windenergie destijds negatiever was dan nu. De wil ontbrak om het ontbrekende geld bij te leggen.”

En toen?
“In 1990 werden we verplaatst naar Civiel en toen werden de plannen weer meegenomen. Die gingen uiteindelijk toch niet door. In 2004 verhuisden we van Civiel naar Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Drie van de leerstoelen daar legden geld bij en er kwam geld van het college van bestuur. De rest heeft L&R voorgeschoten. Dat moet worden terugverdiend. Maar we zijn geen commercieel instituut: ons eigen onderzoek en studenten gaan voor.”

Had je verwacht dat het er ooit nog van zou komen?
“Ik heb getwijfeld, want windtunnels zijn duur en veel mensen geloven dat je stromingsfenomenen ook goed met computersimulaties kunt bestuderen. Toch heb je altijd een windtunnel nodig voor de uiteindelijke verificatie van je ideeën. Maar het is niet zo dat ik twintig jaar lang elke dag met die windtunnel bezig was. Ik maakte gewoon af en toe een ontwerp en dan verdween dat weer in de kast.”

Wat voor windtunnel is de OJF?
“Hij heeft een effectieve diameter van drie meter. Dat wil zeggen dat we rotormodellen van ongeveer twee meter kunnen testen. Dat is vijftig procent meer dan in de vorige windtunnel.”

Welk onderzoek ga je zelf in de windtunnel doen?
“Onze groep doet mee met een aantal Europese projecten. We zoeken bijvoorbeeld manieren om de belasting op rotorbladen van windturbines beter te voorspellen en reduceren. Verder simuleren we hoe de bladen reageren op wind die onder een hoek langs blaast. Dat gebeurt in het echt regelmatig: de windrichting fluctueert snel en je kunt niet zes keer per seconde de gondel van je turbine heen en weer draaien.”

En nu? Achterover leunen en genieten van de nieuwe tunnel?
“Nee, er moet nog veel gebeuren. We moeten de tunnel nog beter leren kennen en hem goed afstellen. Bovendien moet er nog wat dure apparatuur aangeschaft worden. We zijn nog lang niet klaar.”

Michael Braungart mocht ik persoonlijk uitnodigen naar aanleiding van zijn inspirerende lezing op de World Ocean Day, georganiseerd door Studium Generale op 8 juni. Daarbij heb ik hem gevraagd om ons in Delft eens een spiegel voor te houden: ‘Stop met alle onzinonderzoek en zet al je middelen in voor duurzaamheid’.

Nu is het begrip duurzaamheid al een tijdje ernstig vervuild door allerlei opportunisten en beleidsmakers die er op de een of andere manier slechts financieel garen bij willen spinnen. Ik wil de goede initiatieven niet de grond in boren, maar het is uitermate onvoldoende. Onze vorige collegevoorzitter Hans van Luijk had het al over de zes aardes die we nodig hebben om te doen wat we nu al als mensheid doen. Dat reduceren tot vijf of vier aardes lijkt dus heel aardig, maar blijft teleurstellend onvoldoende.

Wanneer we teruggaan naar de kern van duurzaamheid dan betekent dat zorgen voor elkaar – mens, plant en dier – en voor de omgeving – ons milieu. Dat klink nogal soft maar dat moet het ook zijn. Het is bovenal eenvoudig: wat niet goed is voor de een is daarom ook niet goed voor de ander. Wat niet goed is voor het milieu, moet vooral niet gedaan worden.

De industrie, de economen en politici zullen onmiddellijk protesteren en zeggen dat dit onmogelijk is. Zij gaan tegen beter weten in uit van de mythe van altijddurende groei. Materiële groei wel te verstaan, geen sociale, spirituele, mentale of andere niet-milieuvervuilende of niet-exploiteerbare zaken.

De wereld heeft te maken met diverse crises. Crises zijn altijd voorboden van transitie. Op het hoogtepunt van de crisis is de weerstand het grootste, reden waarom nu zoveel zaken uit de hand dreigen te lopen. Vasthouden aan oude systemen, of dat nu het kapitalisme met de banken is, of het trachten om mondiale, vaak geënsceneerde, conflicten op te lossen met behulp van militair ingrijpen. Of het door blijven gaan met het opstoken van fossiele brandstoffen, dan wel het vasthouden aan religieuze polarisatie en het opzetten van bevolkingsgroepen tegen elkaar. Het kan allemaal geen stand houden.

Michael Braungart (cradle-to-cradle) zal het op 8 oktober in zijn lezing in DOK Delft nog sterker zeggen: ‘We hebben nog tien tot maximaal vijftien jaar voordat onze planeet en de mensheid ophouden te bestaan als we nu niets doen.’ Hij wil de universiteit en de studenten oproepen om nu de juiste keuzes te maken. We praten over een megatransitie. Alleen het probleem is dat, als we het al doen, we voornamelijk praten over transities. Er ligt hierbij een grote verantwoordelijkheid voor technische universiteiten. Deze universiteit en alle mensen daarin, staf, medewerkers en studenten, behoort tot een van de topinstituten in de wereld. Bijna zonder uitzondering oprecht goedwillende en capabele mensen. Toch laten we het ons welgevallen dat we de speelbal worden van de politieke waan van de dag. Toch gebeurt het dat we ons voor een habbekrats door zogenaamd noodzakelijke derde geldstromen – commerciële bedrijven dus – laten leiden in het ontwikkelen van voornamelijk op onze suïcidale economie gerichte producten, alleen gericht op groei en winst van grote bedrijven. Meer van hetzelfde en zeker niet leidend, hoe hightech ook geafficheerd, tot echte innovaties en tot echte duurzaamheid.

Transitie dus. Stoppen met onzinonderzoek. De oproep van Braungart, die net begonnen is aan de Erasmus Universiteit, is gericht aan onze jongeren. Zij krijgen deze aarde van ons, de intellectuele elite, cadeau. Zij zitten weliswaar niet in de positie om aan de touwtjes te trekken, maar zij kunnen ervan overtuigd zijn dat hun invloed enorm is. Het is te hopen dat zij hun instituties aanspreken op het nemen van hun verantwoordelijkheid. Die hebben dat zetje namelijk hard nodig.

 

Dr.ir. Coen Vermeeren is docent luchtvaart- en ruimtevaarttechniek en hoofd Studium Generale van de TU Delft. 

Studium Generale-lezing van prof.dr. Michael Braungart, 8 oktober, DOK, Vesteplein 100, aanvang 20.15 uur.