Algen verraden ouderdom aardolie

Ook kunnen ze daarmee de leeftijd van aardolie bepalen. Afgelopen week publiceerden de onderzoekers hun resultaten in het wetenschappelijk tijdschrift Science.

Kiezelalgen (‘diatomeën’) zijn één van de belangrijkste groepen algen. Van alle koolstof die de oceanen opslaan, houden kiezelalgen bijna de helft vast. Ze spelen dan ook een grote rol in de concentratie broeikasgas koolstofdioxide.

Via een chemische analyse van marinesedimenten en aardolie toonden de onderzoekers aan dat een speciaal soort lipiden, de isoprenoïden, alleen voorkwam in monsters van pakweg negentig miljoen jaar oud, of jonger.

Deze lipideverbindingen worden alleen gemaakt door een aparte groep kiezelalgen, namelijk de naaldvormige rhizosolenia.

Volgens de onderzoekers zijn deze kiezelalgen ontstaan nadat het Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse continent splitste en een verandering van de stromingspatronen in de oceaan op de gang kwam. De naaldvormige kiezelalgen zijn daarom pas de laatste honderd miljoen jaar tot bloei gekomen. Dat is jong vergeleken met de aarde, die meer dan vier miljard jaar geleden ontstond. Als onderzoekers voortaan de speciale lipiden uit kiezelalgen tegenkomen, moet het gesteente daarom jonger zijn dan 91 miljoen jaar.

Oliemaatschappijen willen, voordat ze olie uit de grond halen, de ouderdom van het gesteente weten, omdat die iets vertelt over de grootte van het oliereservoir. Tot nu toe was er nog geen goede marker voor het relatief jonge gesteente uit het midden-Krijttijdperk waarin de kiezelalgen zitten. Hiervoor werden fossielen gebruikt. “Maar die breken snel en kunnen gemakkelijk oplossen”, zegt Muyzer, die zijn onderzoek deels bij het Nioz en deels aan de TU deed. Muyzer legde zich vooral toe op het maken van een stamboom van kiezelalgen. Hij detecteerde en identificeerde de genen van een kleine honderd soorten kiezelalgen. “Nu we het exacte tijdstip van het ontstaan van de naaldvormige kiezelalgen kennen, kunnen we de snelheid van evolutie van het gen ijken. Dit zou in de toekomst ook voor andere soorten kiezelalgen kunnen, als we andere specifieke lipiden vinden.”

Volgens Muyzer is het schatten van de leeftijd van aardolie met kiezelalgen echter nog lang geen standaard toepassing. “Het is nog in een te pril stadium”, aldus Muyzer. (IL)

Onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee en dr. Gerard Muyzer van de sectie milieubiotechnologie (TNW) hebben een nieuwe manier gevonden om de evolutiesnelheid te ijken bij kiezelalgen. Ook kunnen ze daarmee de leeftijd van aardolie bepalen. Afgelopen week publiceerden de onderzoekers hun resultaten in het wetenschappelijk tijdschrift Science.

Kiezelalgen (‘diatomeën’) zijn één van de belangrijkste groepen algen. Van alle koolstof die de oceanen opslaan, houden kiezelalgen bijna de helft vast. Ze spelen dan ook een grote rol in de concentratie broeikasgas koolstofdioxide.

Via een chemische analyse van marinesedimenten en aardolie toonden de onderzoekers aan dat een speciaal soort lipiden, de isoprenoïden, alleen voorkwam in monsters van pakweg negentig miljoen jaar oud, of jonger.

Deze lipideverbindingen worden alleen gemaakt door een aparte groep kiezelalgen, namelijk de naaldvormige rhizosolenia.

Volgens de onderzoekers zijn deze kiezelalgen ontstaan nadat het Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse continent splitste en een verandering van de stromingspatronen in de oceaan op de gang kwam. De naaldvormige kiezelalgen zijn daarom pas de laatste honderd miljoen jaar tot bloei gekomen. Dat is jong vergeleken met de aarde, die meer dan vier miljard jaar geleden ontstond. Als onderzoekers voortaan de speciale lipiden uit kiezelalgen tegenkomen, moet het gesteente daarom jonger zijn dan 91 miljoen jaar.

Oliemaatschappijen willen, voordat ze olie uit de grond halen, de ouderdom van het gesteente weten, omdat die iets vertelt over de grootte van het oliereservoir. Tot nu toe was er nog geen goede marker voor het relatief jonge gesteente uit het midden-Krijttijdperk waarin de kiezelalgen zitten. Hiervoor werden fossielen gebruikt. “Maar die breken snel en kunnen gemakkelijk oplossen”, zegt Muyzer, die zijn onderzoek deels bij het Nioz en deels aan de TU deed. Muyzer legde zich vooral toe op het maken van een stamboom van kiezelalgen. Hij detecteerde en identificeerde de genen van een kleine honderd soorten kiezelalgen. “Nu we het exacte tijdstip van het ontstaan van de naaldvormige kiezelalgen kennen, kunnen we de snelheid van evolutie van het gen ijken. Dit zou in de toekomst ook voor andere soorten kiezelalgen kunnen, als we andere specifieke lipiden vinden.”

Volgens Muyzer is het schatten van de leeftijd van aardolie met kiezelalgen echter nog lang geen standaard toepassing. “Het is nog in een te pril stadium”, aldus Muyzer. (IL)